T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı

2018 Yılı Süneyle Biyolojik Mücadelede Faydalı Böcek (Trissolcus Spp.) Salımı

Yayın Tarihi : 15.05.2018

Konya ilinde hububat alanlarında süne zararı 1980'li yıllardan itibaren görülmeye başlamış,  mücadele uçakla havadan ilaçlama şeklinde 2002 yılı sonuna kadar devam etmiştir. 2002 yılında 413.000 dekar saha uçakla ilaçlamıştır. 

Uzun yıllar boyunca uçakla yapılan kimyasal ilaçlamalarla tabii denge bozulmuş, çevre kirliliği artmış, havadan ilaçlamalar hedefine ulaşmadığı için istenilen sonuç tam olarak alınamamıştır.

2003 yılında yer aletleriyle süne mücadelesine geçilerek 688.000 dekar, 2004 yılında ise 1.798.000 dekar ilaçlama yapılmıştır. 2004 yılı sünenin pik yaptığı yıl olup Konya ili süne emgi oranları ortalaması % 3'lere çıkmıştır. 2004 yılında başlanan biyolojik mücadele ve ağaçlandırma çalışmaları ve yer aletleriyle yapılan kimyasal mücadele çalışmaları sonraki yıllarda etkisini göstermeye başlamıştır.

Son 10 yılda yapılan çalışmalar neticesinde ilaçlanan saha yaklaşık  % 90 azalarak 10.000 dekara, süne emgi oranları % 1 'lerin altına inmiş olup; yaklaşık 137.000.000 TL milli ekonomiye katkı sağlanmıştır. Parazitoit salımları ve diğer çalışmalar sonucunda parazitlenme oranları % 20'lerden,  % 38'lere çıkmıştır.

Yer aletleriyle yapılan mücadelenin başarı oranı havadan ilaçlamaya göre daha fazla olmuştur. Bununla birlikte doğal dengenin oluşması zamanla sağlanmaya başlanmış ve parazitlenme oranları yükselişe geçmiş, emgi ortalaması gittikçe aşağıya çekilmiştir. Kullanılan kimyasal miktarının azalması ile çevreye olan zarar en aza indirilmiştir. Kesafetin yoğun olduğu yıllarda kimyasal ilaç kullanarak mücadele yapılması zorunlu olmakla birlikte, mecbur kalınmadıkça kimyasalların kullanılmaması, uzun vadeli ve kalıcı çözüm için mücadelenin kültürel tedbirler ve biyolojik mücadele şeklinde yapılması gerekmektedir.

Biyolojik Mücadele " Bir canlının diğer bir canlıya karşı kullanılması"dır. Diğer bir ifadeyle Biyolojik mücadele tarım alanlarındaki zararlıları baskı altına alarak, onları ekonomik zarar seviyesinin altında tutmak için, zararlıların doğal düşmanlarından yararlanılarak gerçekleştirilen Zirai Mücadele faaliyetidir.     

Süne yumurta parazitoidleri (Trissolcus spp.) sünenin en önemli ve etkili doğal düşmanlarıdır. Süne yumurta parazitoitleri süne yumurtalarına kendi yumurtalarını bırakmak suretiyle sünenin çoğalmasını engellemektedirler. Bu parazitoitler doğada kendiliğinden bulunmakla birlikte sayıları süne ile kimyasal mücadeleyi ortadan kaldıracak seviyede değildir. Bakanlığımızda bu amaçla 2004 yılında "Ülkesel Süne Projesi" ni başlatmış, bu projeyle biyolojik mücadelenin geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması hedeflenmiştir. Proje ile faydalı parazitoidlerin yeni üretim metotları geliştirilirken aynı zamanda kitlesel üretimlerle tabiat desteklenecek, salımı yapılan parazitoidlerin yaşayabileceği doğal ortamlar oluşturulacaktır. Parazitoitlerin hububat hasadından sonra barınma ortamlarına ihtiyaçları vardır. Bunun içinde nektar veren kalın kabuklu ağaç ve ağaççıkların oluşturduğu yeşil kuşaklara ihtiyaç vardır. Çünkü parazitoitler kışı bu ağaçların kabukları altında geçirmektedirler. Bu kuşakları oluşturmak için özellikle kanal, akarsu, kuyu kenarı, tarla sınırları ve tarla yolları boyunca badem, ceviz, kayısı, kiraz, dut, elma, erik, ayva, armut, söğüt, ahlat ve iğde gibi kalın kabuklu ve nektar veren ağaçların dikilerek ovadaki ağaç varlığını artırmamız gerekmektedir.

Hububatta zarar yapan süneye karşı biyolojik mücadele amacıyla ilimizde 2007 yılında faydalı böcek üretim laboratuarı (insektaryum) kurulmuştur. Laboratuarda 2007 yılından bugüne kadar toplam 20.350.000 adet faydalı böcek üretilmiştir. Adana'da üretilip gönderilenlerle birlikte 32.480.000 adet parazitoitin doğaya salımı yapılmıştır.

 Üretilen faydalı böcekler başta Konya ili olmak üzere; üretim sırasında ilimizi ergin süne gönderen Karaman, Kırşehir, Ankara, Yozgat, Eskişehir, Kırıkkale ve Nevşehir illerine gönderilmiştir. Bu yıl üretimi yapılan 700.000 adet parazitoitin salımı bu hafta içerisinde gerçekleştirilmiştir.

Gelecek nesillere daha iyi bir gelecek ve sürdürülebilir tarım alanlarının bırakılması açısından parazitoit salımına değer biçilemez.

Son 10 yılda süne mücadelesinde gelinen nokta biyolojik mücadele için bir başarıdır ve sonraki yıllarda en önemli mücadele yöntemi olmaya devam edecektir.